Từ "mingei" là chữ viết tắt của minshuteki kogei, dịch sát nghĩa là "nghệ thuật của người dân", được đặt ra bởi một học giả người Nhật tên là Soetsu Yanagi. Ông là người sáng lập Viện Bảo tàng Nghệ thuật dân gian Mingeikan tại Tokyo vào năm 1936.
Khi còn là một chàng trai trẻ, Soetsu Yanagi đã đam mê sưu tầm đồ thủ công mỹ nghệ và sớm nhận thấy vẻ đẹp vượt thời gian của các sản phẩm thủ công dân gian, trong khi với những người khác, những đồ vật mộc mạc ấy đơn giản chỉ là những vật dụng hằng ngày. Trong thời gian sống ở Hàn Quốc vào đầu những năm 1920, bằng những bài viết của mình, ông đã chỉ ra cho người Hàn Quốc giá trị của đồ gốm thủ công, khẳng định với họ rằng di sản nghệ thuật lâu đời của họ là một trong những đồ vật nhân tạo đẹp nhất.
Trở về quê hương Nhật Bản, Yanagi bắt đầu sưu tầm đồ thủ công của dân tộc mình và ông tin rằng chính người dân của cũng cần khám phá và bảo tồn những vật thể mà họ đã sử dụng qua nhiều thời đại nhưng vẫn luôn coi chúng là vô danh hay tầm thường. ông Soetsu Yangi bắt đầu sưu tầm đồ thủ công nghệ từ đảo Hokkaido ở phía Bắc cho đến quần đảo Ryukyu ở phía Nam, tìm hiểu nguồn gốc các vật dụng xứ hoa anh đào, kết hợp nhiều ảnh hưởng văn hóa đến từ bán đảo Triều Tiên, Trung Quốc, Việt Nam và Đài Loan. Vào thời bành trướng của đế chế Nhật Bản, quân đội Thiên Hoàng đô hộ nhiều quốc gia châu Á, giáo sư Soetsu Kanagi đi ngược lại với luồng tư tưởng cực kỳ bảo thủ thời đó, khi công nhận tầm quan trọng của các nền văn hóa láng giềng.
Sau đệ nhị thế chiến, Nhật Bản bước vào giai đoạn tái thiết, ngành công nghiệp phát triển rất mạnh, đồ đạc và sản phẩm được sản xuất dây chuyền, xã hội đi theo xu hướng u-Mỹ. Nhiều mặt hàng thủ công dần dần bị mai một. Viện bảo tàng Mingeikan trở thành dấu gạch nối, dung hoà xưa và nay, ứng dụng vật liệu và công nghệ mới để phục hồi và phát triển nghệ thuật dân gian. Trong giai đoạn này, giáo sư Soetsu làm việc với hai nghệ nhân đồ gốm là Kawai Kanjiro và Hamada Shoji, từng được đào tạo tại trường cao đẳng kỹ thuật Tokyo Kogyo Daigaku để duy trì nghề thủ công cổ truyền. Năm 1936, ông kết hợp với hai nghệ nhân nghề gốm là Kanjiro Kawai và Shoji Hamada mở Viện Bảo tàng Nghệ thuật dân gian Mingeikan đầu tiên tại Tokyo.
Người Nhật đề cao việc sáng tạo mẫu mã
Bên cạnh thái độ tôn vinh nghề thủ công truyền thống, coi đó là tinh hoa nghệ thuật của nhân dân, Nhật Bản còn coi nghề thủ công truyền thống có vai trò như một đối trọng đối với sự bùng nổ, tăng trưởng nóng ở các ngành nghề khác. Đây là một ngành kinh tế bền vững, là giải pháp để phát triển kinh tế địa phương dựa trên các nguồn tài nguyên sẵn có. Bên cạnh đó, nghề thủ công truyền thống còn được kỳ vọng sẽ đóng vai trò "sứ giả truyền bá văn hóa Nhật Bản với thế giới bên ngoài", bởi sự tinh xảo, tính thẩm mỹ và kỹ thuật điêu luyện được tích lũy trong mỗi sản phẩm sẽ khiến cho người nước ngoài cảm nhận được chiều sâu của văn hóa Nhật Bản.
Trải qua hơn 40 năm thực hiện Luật Phát triển nghề thủ công truyền thống, Nhật Bản hiện được đánh giá là một trong những nước bảo tồn và phát triển nghề thủ công bậc nhất thế giới. Hàng trăm sản phẩm thủ công truyền thống được đưa vào danh sách bảo tồn. Có khoảng 70 nghìn người theo nghề, gần 14 nghìn cơ sở sản xuất với tổng doanh thu từ nghề thủ công truyền thống đạt 104 tỷ yên (880 triệu USD) mỗi năm. Danh tiếng của các làng nghề như nghề làm sứ Arita, nghề làm giấy Washi, nghề dệt thủ công Bashou-fu, nghề rèn kiếm và dao ở Seki... đã vang xa khắp thế giới.
Không chỉ nổi danh ở trong nước mà nghệ thuật Nhật Bản còn xuất hiện khắp nơi trên thế giới. Điển hình như tại Viện bảo tàng Nghệ thuật nguyên thủy Quai Branly ở Paris tổ chức một cuộc triển lãm về hình thức nghệ thuật của xứ hoa anh đào từ cuối tháng 9 cho đến ngày 10/01/2009. Tính tổng cộng có hơn 150 vật dụng khác nhau, trong đó có đồ gốm, đất nung, khắc gỗ, đồng thanh, sơn mài, tranh lụa, vân vân. Nét tương đồng ở đây là hầu hết các tác giả đều là nghệ nhân vô danh nhưng lại có nghề gia truyền, từ nhiều thế hệ.
Một trong những vật trưng bày đẹp mắt nhất là chiếc ghế đẩu hình cánh bướm Butterfly Tabouret của nhà thiết kế Sori Yanagi, con trai ruột của giáo sư Soetsu Yanagi. Đường nét của chiếc ghế đẩu hết sức đơn giản nhưng vô cùng tài tình, chỉ có hai tấm ván gỗ uốn nắn, ghép nối bằng một thanh sắt. Sản phẩm này có thể được làm bằng tay, nhưng khi được sản xuất theo kiểu hàng loạt, ghế đẩu cánh bướm trở thành một trong những sản phẩm nổi tiếng của Nhật Bản thời hậu chiến, còn nhà thiết kế Sori Yanagi là gương mặt tiên phong ngành design.
Triển lãm kỷ niệm 60 năm ngày mất của Yanagi Muneyoshi
Triển lãm sẽ được tổ chức tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Quốc gia, Tokyo ở phường Chiyoda từ ngày 26/10/2021 đến ngày 13/2/2022 trừ các ngày thứ Hai, các ngày lễ cuối năm và năm mới. Giờ mở cửa từ 10 giờ sáng đến là 10 giờ sáng đến 4 giờ 30 chiều (thứ Sáu và thứ Bảy mở đến 7 giờ 30 tối). Triển lãm sẽ là một dự án có quy mô lớn với hơn 450 hiện vật, thời gian diễn ra cũng trùng với kỷ niệm 100 năm ngày thuật ngữ mingei ra đời. Rất nhiều tác phẩm nghệ thuật đẹp sẽ được trưng bày tại đây điển hình như:
_ Ấm đun nước bằng sắt Habiro năm 1934 từ Uzen Yamagata
_ Tượng Jizo Bosatsu, năm 1801 của Mokujiki Gogyo
_ Tạp chí Kogei, số 1-3, tháng 2/1931
_ Chiếc đĩa tráng men màu đen và xanh lá, sản xuất bởi Yoshida Shoya vào những năm 1930 từ Ushinoto (tỉnh Tottori)
_ Trang phục bằng vải bông có hoa văn (kiribuse) vào thế kỷ 19 từ Ainu ở Hokkaido ....
Vé vào cửa là 1.800 yên (361 nghìn VNĐ) cho người lớn, 1.200 yên (241 nghìn VNĐ) cho sinh viên và 700 yên (140 nghìn VNĐ) cho học sinh trung học. Học sinh trung học cơ sở trở xuống và những ai có giấy chứng nhận khuyết tật sẽ được vào cửa miễn phí. Nếu bạn có dịp ghé thăm đất nước "Mặt trời mọc" vào thời gian này thì đừng bỏ lỡ sự kiện văn hóa thú vị, nét nghệ thuật dân gian độc đáo này nhé!
_______________
𝗔𝗠𝗬 𝗝𝗔𝗣𝗔𝗡𝗘𝗦𝗘 𝗖𝗨𝗟𝗧𝗨𝗥𝗘 𝗛𝗨𝗕
59 Le Thanh Phuong, Phuong Sai Ward, Nha Trang city, Khanh Hoa province, Vietnam
amyhubvietnam@gmail.com
0258 7308 880
www.amyhub.com
** Nguồn thông tin: http://www.baodienbienphu.info.vn/
