Cũng giống như các nước Châu Á, Nhật Bản cũng tổ chức ngày Tết Trung Thu như một lễ hội lớn hằng năm. Tuy nhiên, cách chào đón lễ hội, tục lễ trong dịp tết này tại Nhật Bản có nhiều điểm thú vị về nguồn gốc, món ăn và cả những hoạt động vui chơi giải trí.
Trong tiếng Nhật, Otsukimi ( お月見 ) hay còn được gọi là Tsukimi (月見), dịch theo nghĩa đen là hoạt động ngắm - trăng (Tsuki là trăng, mi là ngắm, nhìn). Tsuki-mi có nguồn gốc từ Trung Quốc, được du nhập vào Nhật Bản từ thời Heian. Tsuki-mi ra đời để tôn vinh trăng, nó được tổ chức vô cùng long trọng.
Đối với người Nhật, tháng thứ tám (theo lịch âm - còn lịch dương thì là tháng 9) là thời gian hoàn hảo để ngắm nhìn ánh trăng trong diện mạo đẹp và rực rỡ nhất. Vào lúc này, trái đất, mặt trời và mặt trăng sẽ hòa hợp với nhau tạo sự tròn đầy và nguồn sáng lộng lẫy cho mặt trăng. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về sự tích Trung Thu, các hoạt động vui chơi và những món ăn thú vị trong dịp lễ hội này bên dưới nhé!
Nếu như ở Việt Nam chúng ta đã quá quen thuộc với sự tích Chú Cuội ngồi gốc cây đa và hình ảnh chị Hằng mỗi dịch Tết Trung Thu, thì người Nhật Bản lại tin rằng trên cung trăng có sự hiện diện của những chú thỏ đang sinh sống và vào mỗi đêm trung thu hằng năm, các chú thỏ lại giã bột để làm món bánh Mochi. Sự tích về loài thỏ Ngọc này bắt nguồn từ một truyền thuyết của Ấn Độ và được kể lại rằng:
Ngày xưa, có 3 loài vật cáo, khỉ và thỏ được Thượng đế giao cho nhiệm vụ tìm kiếm thức ăn để biếu cho ông lão nghèo khó. Vốn có thuộc tính hái lượm, khỉ đã nhanh chóng trèo hết cây này sang cây khác để hái những trái cây tươi ngon. Còn cáo khôn lanh thì tìm đến các ngôi mộ - nơi người ta đặt đồ cúng vái để lấy trộm. Khi ấy thỏ chẳng biết phải làm gì chỉ biết cách lao vào đống lửa để hiến tặng thân mình để làm thức ăn cho ông lão. Cảm động trước tấm lòng của thỏ ngọc, Thượng đế đã trước thỏ lên cung trăng và tôn vinh trước muôn loài.
Độc đáo tục lệ 2 lần đón tết Trung Thu
Điểm độc đáo nhất của dịp lễ này tại Nhật là được tổ chức 2 lần trong 1 năm. Ngày Otsukimi đầu tiên được tổ chức vào ngày rằm tháng 8 trùng với Tết Trung Thu tại Việt Nam. Sau đó một tháng, người Nhật sẽ tiếp tục tổ chức Otsukimi thứ 2 vào ngày 13/9 âm lịch. Người ta cũng phân biệt chúng bằng những cái tên quen thuộc như đêm 15 hay đêm 13. Ngoài ra, một số người còn gọi Otsukimi lần thứ 2 với tên "Trăng sau".
Người Nhật quan niệm rằng một khi đã ngắm trăng đêm 15 thì phải ngắm trăng vào đêm 13. Bởi nếu chỉ ngắm trăng đêm 15 thì chắc chắn sẽ gặp xui xẻo hay tai họa, điều kiêng kị này trong tiếng Nhật được gọi là "Kata-tsukimi".
Tục lệ ngắm trăng đặc biệt này còn mang một ý nghĩa khác là tạ ơn các vị thần đã ban cho người dân một vụ mùa thật bội thu, cầu những điều phúc lành và phòng tránh tai ương.
Lễ hội ngắm trăng Otsukimi
- Các hoạt động diễn ra
Ở Nhật Bản, người dân sẽ đặt các đĩa bánh truyền thống lên bàn và chậu cỏ lau - loài cây quen thuộc vào mùa thu Nhật Bản - lên cùng 1 mâm. Sau đó mang chúng ra giữa sân đối với những gia đình ở đồng quê hoặc mang ra nơi có ánh trăng như thềm nhà, bậc cửa trước,...nếu bạn sống ở khu vực thành thị nơi mà bạn có thể chiêm ngưỡng được ánh trăng đẹp nhất. Kết thúc thời gian cúng trăng, mọi người sẽ cùng nhau ăn bánh, uống trà và kể với nhau về những sự kiện đã qua. Đặc biệt, theo quan niệm của người dân Nhật Bản là nếu có trẻ em đến tự ý ăn bánh nhà mình thì họ sẽ gặp rất nhiều may mắn trong năm. Đây được xem là truyền thống hết sức đặc sắc trong văn hóa Nhật Bản và được lưu truyền đến tận ngày nay.
Những chiếc đèn trung thu phổ biến ở Nhật Bản thường sẽ là đèn lồng Cá Chép. Bởi Cá Chép là hiện thân cho sự mạnh mẽ, lòng can đảm, với hình ảnh cá chép lội ngược dòng nước vượt qua thác ghềnh. Đây cũng là mong muốn của những bậc cha mẹ mong cho con cái luôn khỏe mạnh và sẵn sàng đối mặt với khó khăn trong cuộc sống.
Trong lễ hội ngắm trăng Otsukimi của Nhật Bản thì vật trang trí phổ biến nhất là một trong bảy loại cỏ nổi tiếng của mùa thu Nhật Bản đó chính là có lau (Susuki) - được xem như hiện thân của thần Mặt Trăng, đem đến sự sung túc cho gia đình và giúp mùa màng bội thu. Ngoài ra, cũng có nơi cho rằng hình dáng chĩa nhọn của sợi cỏ lau có khả năng xua đuổi ma quỷ. Vì vậy, cỏ lau cũng thường được đem treo trước cửa nhà.
Ngoài ra vật trang trí khác thường thấy là sáu loại cỏ mùa thu còn lại gồm có hồ chi (Hagi), sắn dây rừng (Kuzu), hoa nữ lang (Ominaeshi), trạch lan (Fujibakama), cát cánh (kikyo) và cẩm chướng (Nadeshiko), cùng nhiều loại hoa dại gần gũi khác. Có các loại hoa cỏ này tô điểm, buổi ngắm trăng sẽ trở nên thú vị hơn.
- Món ăn truyền thống
Các món ăn truyền thống gắn liền với ngày lễ này là cỏ Susuki và Tsukimi Dango - loại bánh truyền thống được sáng tạo từ bánh ngọt Dango quen thuộc. Chiếc bánh này có hình dạng tròn vo màu trắng đục. Khi ăn vào bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt của bánh với độ dai dai vừa phải. Bánh Tsukimi Dango thường được dùng kèm với trà hoặc cà phê. Đây là hai món chính cơ bản nhất, ngoài ra người Nhật còn bày biện thêm hoa quả để đẹp mắt, hạt dẻ, khoai môn, edamame,..
Tsukimi Dango sẽ được bày theo hình tam giác trên một chiếc kệ gỗ, bên cạnh bình cỏ, và cũng có thể có thêm một số loại hoa quả nữa. Sau đó họ đặt kế lên hiên nhà, hoặc gần bên cửa sổ, bất cứ chỗ nào có thể nhìn thấy trăng rõ nhất, để vừa ăn vừa ngắm trăng.
Mong rằng dù bạn đang ở Việt Nam hay Nhật Bản cũng sẽ có một mùa Trăng thật ý nghĩa, bình an và hạnh phúc bên những người thân yêu. Nếu bạn đang sinh sống tại Nhật Bản, hay ghé thăm đất nước này vào đúng dịp lễ hội độc đáo này, thì cũng đừng quên chia sẻ ngay cảm nhận cùng hình ảnh của bạn với chúng mình qua email hoặc cmt nhé!
---
𝗔𝗠𝗬 𝗝𝗔𝗣𝗔𝗡𝗘𝗦𝗘 𝗖𝗨𝗟𝗧𝗨𝗥𝗘 𝗛𝗨𝗕
59 Le Thanh Phuong, Phuong Sai Ward, Nha Trang city, Khanh Hoa province, Vietnam
amyhubvietnam@gmail.com
0258 7308 880
www.amyhub.com
